Kaszel – tak. Gorączka – nie (albo ewentualnie stany podgorączkowe). Objawy od kilku dni. Osłuchowo nad płucami…czysto.
I co teraz?
- Czekać i obserwować. Może inhalacje z soli fizjologicznej? A może…steroidy?
- Włączyć antybiotyk „w ciemno”[i]?
- Rozjaśnić tą ciemność promieniowaniem rentgenowskim? (tzw. zdjęcie płuc)?
- A może przeskanować płuca dźwiękiem?…
Ja osobiście bym wybrał odpowiedź D. Chodzi o przezklatkowe badanie ultrasonograficzne płuc (PBUP). Tak, to jest te same badanie ultrasonograficzne, które wykonuje się u ciężarnych w badaniach prenatalnych oraz u osób z bólami brzucha…tylko, że chcemy sprawdzić co słychać, a raczej co widać, w płucach!
„Okej doktorze, taaaak. Widzę, że u pana nie wszyscy w do….” No dobra, może nie dokładnie tak brzmiała rozmowa z rodzicami pewnego pacjenta kiedy zaproponowałem, że wykonam u dziecka USG płuc, ale było blisko. PBUP, inaczej po prostu USG płuc, jest znane badanie w Stanach Zjednoczonych czy w Kanadzie od ponad 10 lat[ii]. W Polsce dopiero od około 2-3 lat staje się popularne (i słusznie choć szkoda, że z takim opóźnieniem!).
Badanie USG polega na zastosowaniu ultradźwięków, aby zobrazować różne tkanki, a w przypadku płuc, zmiany zapalne (i nie tylko). PBUP jest niezmiernie przydatnym badaniem, kiedy oceniam infekcje dróg oddechowych. Mogę je zastosować u każdego pacjenta w każdym wieku, jest nieinwazyjne, nie niesie ze sobą ryzyka napromieniowanie (jak w przypadku zdjęć RTG), nie trzeba specjalnie się do niego przygotowywać, i nie przeszkadza jeśli dziecko jest nieco niewspółpracujące.
Ale co naprawdę jest fajne, że za pomocą USG płuc mogę zobaczyć zmiany, które zdjęcie rentgenowskie nie uchwyci bo, [te zmiany] są za małe…przynajmniej jeszcze nie uchwyci, co znaczy, że zapalenie płuc można potencjalnie wcześniej wyłapać a więc wcześniej zacząć leczyć. Według niektórych badań, USG płuc może też być dokładniejsze w ocenie zapaleń płuc niż RTG.[iii] Badanie kontrolne jest niemal zawsze dostępne i bezpieczne bo nie boimy się, że znowu musimy naświetlać dziecko wiedząc, że dzieci są bardziej wrażliwe nawet na niskie dawki promieniowania jonizującego, na które są narażone podczas zdjęć RTG.[iv]
Przezklatkowe badanie ultrasonograficzne płuc stało się nieodłącznym elementem moich wizyt domowych lub w gabinecie u pacjentów z infekcjami dróg oddechowych jak i też u pacjentów z nietypowymi objawami infekcji. Oczywiście PBUP to tylko część takiej wizyty. Tradycyjny stetoskop jest nie do zastąpienia! Natomiast, czym więcej mamy możliwości aby dokładniej, bezpieczniej, i szybciej zbadać pacjenta, tym lepiej.
- [i] Oczywiście zgodnie z Rekomendacjami w postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego z 2016r.
- [ii] Marilyn J. Siegel, Pediatric Sonography Fourth Edition, LWW, opublikowana w 2010r (!)
- [iii] Mark Hew; The efficacy of bedside chest ultrasound. European Respiratory Review 2016; 25: 230-246.
- [iv] Minigh J: Pediatric radiation protection. Radiol Technol 2005; 76: 365–378.